ලිංගික නිරාවරණයෙන් පසු (PEPSE) පශ්චාත් නිරාවරණ රෝග නිවාරණය යනු කුමක්ද?

 PEPSE යනු HIV ආසාදනයක් ඇතැයි කියනු ලබන සහකරුවෙකු සමඟ අනාරක්ෂිත ලිංගික නිරාවරණයෙන් පසුව HIV ආසාදනය වැලැක්වීම සඳහා ගත හැකි ප්‍රති-වෛරස් පෙති ප්‍රතිකාර සැලැස්මකි. ඔබට කොන්ඩම් කැඩීමක් හෝ අනාරක්ෂිත ලිංගික හැසිරීමක් ඇත්නම් එය ගත හැකිය.

ඖෂධ ප්‍රතිකාර ගැනීම අවදානම් සහිත නිරාවරණයෙන් පසුව හැකි ඉක්මනින් ආරම්භ කළ යුතු අතර වඩාත් සුදුසු වන්නේ පැය 24ක් ඇතුළත මිස පැය 72කට පසුව නොවේ. PEPSE යනු HIV සඳහා වන ‘ පසු උදෑසන පෙත්තක්’ නොවන බවත් කොන්ඩම් සමඟ ආරක්ෂිත ලිංගික හැසිරීම් සඳහා ආදේශකයක් නොවන බවත් දැන ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. එය ලිංගික ක්‍රියාවලියේදී කොන්ඩමයක් අසාර්ථක වුවහොත් වැනි අවසාන විසඳුම ලෙස භාවිතා කළ යුතු හදිසි පියවරකි. PEP ගැනීමෙන් ඔබව වෙනත් ලිංගිකව සම්ප්‍රේෂණය වන ආසාදනවලින් හෝ සැලසුම් නොකළ ගැබ්ගැනීම් වලින් ආරක්ෂා නොවේ.

PEPSE ක්‍රියා කරන්නේ කෙසේද?

 අනාරක්ෂිත ලිංගික සංසර්ගයක් හේතුවෙන් HIV අපගේ ශරීරයේ සෛල තුළට ඇතුළු වුවහොත්, එය මුළු ශරීරයටම පැතිරී ආසාදනයක් ඇති කිරීමට පැය 72 ක් පමණ ගත වේ. PEPSE ක්‍රියා කරන්නේ නිරාවරණයෙන් පසු වෛරසය ප්‍රතිවර්තනය වීම නැවැත්වීමෙනි. ඔබ දින 28 ක් එකම ප්රතිකාරය දිගටම කරගෙන යා යුතුය. HIV විරෝධී (ප්‍රතිවෛරස්) ඖෂධ තුනක එකතුවක් සහිත PEPSE (Tenofovir DF සහ Emtricitabine with Raltegravir/Dolutegravir/Efavirenz/Lopinavir/r) නිවැරදිව ලබා ගන්නේ නම් HIV ආසාදනය වැලැක්වීම සඳහා ඉතා ඵලදායී බව පෙන්වා දී ඇත.

PEPSE අවශ්‍ය කාටද?

 ඔබට ලිංගිකව එක්වීමේදී කැඩී ගිය හෝ ලිස්සා ගිය කොන්ඩමයක් තිබේ නම්, හෝ ඔබ HIV ආසාදිතයෙකු සමඟ අනාරක්ෂිත ලිංගික සංසර්ගයේ යෙදුනේ නම්, හැකි ඉක්මනින් පැය 72ක් ඇතුළත ළඟම ඇති ලිංගාශ්‍රිත රෝග සායනයට අමතන්න. PEPSE ඖෂධ ඔබට සුදුසු දැයි වෛද්‍යවරයා තක්සේරුවක් කර සාකච්ඡා කරනු ඇත. PEPSE සම්බන්ධයෙන් ඔහු හෝ ඇය ඔබට උපදෙස් දෙනු ඇත.

PEPSE ආරම්භ කිරීමට පෙර?
PEPSE ප්‍රතිකාරය ඵලදායි වීමට මාසයක කාලයක්  එය ගැනීමට  සිදුවේ.
ඔබ ආරම්භ කිරීමට පෙර ගත යුතු පරීක්ෂණ :
PEP ආරම්භ කිරීමට පෙර ඔබ මෙම පරීක්ෂණ සිදු කර තිබිය යුතුය. ඔබ දැනටමත් PEPSE ආරම්භ කර ඇත්නම්, ඔබට හැකි ඉක්මනින් ඒවා සිදු කරන්න.
  1. එච්.අයි.වී පරීක්ෂණය - වේගවත් හා එලිසා පරීක්ෂණ.
  2. වකුගඩු ක්‍රියාකාරිත්වය: මුත්‍රා වල ප්‍රෝටීන් පරීක්ෂාව/මුත්‍රා සම්පූර්ණ වාර්තාව
  3. වකුගඩු ක්‍රියාකාරිත්වය: රුධිරයේ ක්‍රියේටිනින් සහ ඊ.ජී.එෆ්.ආර්
  4. අක්මාවේ ක්‍රියාකාරී පරීක්ෂණ
  5. හෙපටයිටිස් බී සහ සී: රුධිර පරීක්ෂණ
  6.  ලිංගිකව සම්ප්රේෂණය වන ආසාදන සඳහා පරීක්ෂා කිරීම
    •  ගුද මාර්ගය,උගුර සහ මුත්‍රා මාර්ගයෙන් ගොනෝරියා කල්චර්  පරීක්ෂණය
    •  ක්ලැමීඩියා ට්‍රැකෝමැටිස් සදහා  PCR පරීක්ෂණය ගුදය උගුර සහ මුත්රා වලින්.
    • සිෆිලිස් සඳහා VDRL සහ TPPA  පරික්ශණ
  7.  මුත්‍රා ගර්භණී පරීක්ෂණය ( අදාළ නම් )
PEPSE ගෙන පසු විපරම් කරන්නේ කෙසේද?
නියම කර ඇති පරිදි PEPSE ගන්න. නිතිපතා නිරීක්ෂණය කිරීම වැදගත් වේ.  වෛද්‍යවරයාගේ උපදෙස් අනුගමනය කරන්න.